قرین بودن ملکوت برزخی انسان با او در برزخ
نوشته شده توسط:فاطمه سادات مزاری مقدم در انسان » قرین بودن ملکوت برزخی انسان با او در برزخ | ۲۲ آذر ۱۳۹۱ - ۱۵:۴۸ | ۰ دیدگاه
قرین بودن ملکوت برزخی انسان با او در برزخ
بهشت آدم و بهشت برزخ، بهشت دنیوی است
انسان که از دنیا می رود در بهشتی و یا جهنّمی داخل میشود که آن را بهشت و جهنّم برزخی گویند که....
قرین بودن ملکوت برزخی انسان با او در برزخ
بهشت آدم و بهشت برزخ، بهشت دنیوی است
انسان که از دنیا می رود در بهشتی و یا جهنّمی داخل میشود که آن را بهشت و جهنّم برزخی گویند که نسبت به بهشت و جهنّم قیامت خیلی ضعیف‌تر است، و لذا در بعضی از روایات وارده چنین تعبیر شده است که در عالم قبر و برزخ دری به بهشت قیامتی یا جهنّم قیامتی او می‌گشایند ؛ و به همان میزانی که از بازشدن در و تماشای آن منظره‌های جالب و حیرت‌انگیز انسان لذّت میبرد، و یا از رؤیت دود و دخان و آتش و سعیر و زقّوم و حمیم و ثُعبان و أفاعی در رنج و اضطراب می‌افتد، به همان میزان این بهشت یا جهنّم برزخی نمونه و اثری از قیامت است. و بر این اساس موجودیّت بهشتی یا جهنّمی خود را به دست آورده است.
و در بعضی از روایات این را بهشت دنیا نامیده‌اند ؛ و مرحوم مجلسی رضوانُ الله عَلیه در کتاب عدل و معاد از «بحار الانوار» از آن به بهشت و جهنّم دنیا تعبیر نموده و بابی را به این عنوان منعقد ساخته است.
و علّتش آنستکه عالَم برزخ از تتمّۀ عالم دنیاست. و لذا از بهشتی که آدم بوالبشر در آنجا بود نیز به بهشت دنیا تعبیر شده است، چون از مقدّمات دنیا و متّصل به آن و موجب آمادگی و تهیّؤ آمدن به دنیا بوده است.
در «علل الشّرآئع» با سند خود از حسن بن بشّار از حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام روایت کرده است که:
قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ جَنَّةِ ءَادَمَ، فَقَالَ: جَنَّةٌ مِنْ جَنَّاتِ الدُّنْیَا تَطْلُعُ عَلَیْهِ فِیهَا الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ، وَ لَوْ کَانَتْ مِنْ جَنَّاتِ الْخُلْدِ مَا خَرَجَ مِنْهَا أَبَدًا. [232]
«میگوید: از آن حضرت دربارۀ بهشت آدم سؤال کردم، فرمود: بهشتی بود از بهشت‌های دنیا که در آن خورشید و ماه طلوع داشتند، و اگر از بهشت‌های خُلد بود هیچگاه از آن خارج نمی‌شد.»
و در «کافی» از علّی بن إبراهیم از پدرش از بزَنْطی از حسین بن میسّر از حضرت صادق علیه السّلام مثل این روایت را آورده است. [233]
و در «تفسیر علیّ بن إبراهیم» در ذیل آیۀ: وَ قُلْنَا یَـٰٓـَادَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَ زَوجُکَ الْجَنَّةَ از پدرش مرفوعاً آورده است که:
سُئِلَ الصَّادِقُ عَنْ جَنَّةِ ءَادَمَ أَ مِنْ جَنَّاتِ الدُّنْیَا کَانَتْ أَمْ مِنْ جِنَانِ الا خِرَةِ؟
فَقَالَ: کَانَتْ مِنْ جَنَّاتِ الدُّنْیَا تَطْلُعُ فِیهَا الشَّمْسُ وَ الْقَمْرُ ؛ وَ لَوْ کَانَتْ مِنْ جَنَّاتِ الاخِرَةِ مَا أُخْرِجَ مِنْهَا أَبَدًا. [234]
و پس از آنکه برزخ سپری شد و در صور دمیده شد، آنوقت انسان به بهشت قیامتی میرود.
انسان که در برزخ وارد میشود با موجودیّت و فعلیّت خود وارد میشود. در این دنیا خودیّت و ملکات او مختفی است، ظاهر او و ظاهر کردار او پیداست ؛ در عالم برزخ این مختفیات یک درجه ظهور پیدا میکند و أعمالش به صورت ملکوتی که دارد ظاهر میگردد، و ملکاتش که روی خودیّت و شخصیّت او اثر گذاشته‌اند با انسان در برزخ ظهور می‌نماید.
وَ یَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَی' یَدَیْهِ یَقُولُ یَـٰلَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلاً * یَـٰوَیْلَتَی' لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلاً * لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جَآءَنِی وَ کَانَ الشَّیْطَـٰنُ لِلْإِنسَـٰنِ خَذُولاً * وَ قَالَ الرَّسُولُ یَـٰرَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَـٰذَا الْقُرْءَانَ مَهْجُورًا. [235]
«در روز قیامت شخص ستمگر انگشت ندامت به دندان میگزد و میگوید: ای کاش که من راهی با رسول خدا پیدا نموده بودم، ای کاش که من فلان را دوست و خلیل خود نمیگرفتم!
او مرا از قرآن و ذکر خدا، بعد از آنکه بسوی من آمد، باز داشت ؛ و البتّه شیطان موجب خذلانِ انسان است.
و رسول خدا میگوید: بار پروردگارِ من! حقّاً امّت و قوم من این قرآن را مهجور داشتند و از آن دوری کردند.»
در این آیات که شیطان را خذول و منحرف کننده معرّفی میکند و در عین حال، فلان را گمراه کنندۀ از ذکر و قرآن می‌شمارد، معلوم میشود که فلان، محلّ ظهور شیطان و نفس امّاره و بالاخره فلان، مرکز و محور تجلّیات نفس خود او بوده است ؛ پس در حقیقت و معنی، انسان از خودش و موجودیّتش گلایه دارد، آن خودی و شخصیّتی که تمام مصائب و ابتلائات و امتحانات بوسیلۀ او بر انسان وارد میگردد و محور پذیرش یا عدم قبول سعادت و سخن حقّ است.
این نفس، همان قرین سوئی است که در آنجا انسان تقاضا دارد بین او و خودش به قدر فاصلۀ مشرقین جدائی بوده باشد و دربارۀ او وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّـٰهَا فرموده است.
و یا همان نفسِ ملکوتی و رحمانی و زیبا و جمیل و سریع الإدراک و محلّ لطف و کانون محبّت و تراوش خیرات است که درباره او قَدْأَفْلَحَ مَن زَکّیهَا فرموده است.
تجسّم مَلَکات در قبر و فوائد عمل صالح
انسان که در میان قبر میرود این نفس نیز با انسان قرین و ملازم است و از او سؤال میکند: تو کیستی که من تا به حال به زیبائی و محبّت و انس با تو ندیده‌ام؟
در پاسخ میگوید: من عمل خودت هستم، من مجموعۀ منتجۀ کردار و رفتار خودت هستم، من ظهور ملکات و سَجایا و خودیّت تو هستم.
من از دنیا با تو به اینجا آمده‌ام و از اینجا تا روز قیامت نیز با تو خواهم بود. و وقتی که سر از قبر در می‌آوری من با تو وارد محشر شده و در پیشگاه عرض و مقام عدل الهی خواهیم رفت.
تجسّم مَلَکات در قبر و داستان قیس بن عاصم
در «أمالی» صدوق با سند متّصل خود روایت میکند از علاء بن محمّد بن فضل از پدرش از جدّش که او گفت: قَیس بن عاصِم گفت: من با جماعتی از بنی تمیم بر رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم به عنوان وفود و میهمانی وارد شدیم. چون من داخل بر آن حضرت شدم دیدم صَلْصال بْن دَلَهْمَس نیز در حضور آن حضرت نشسته است.
عرض کردم: ای پیغمبر خدا! ما را موعظه‌ای فرما که از آن نفع ببریم چون ما قومی هستیم که در صحرا زندگی می‌کنیم و خدمت شما کمتر میرسیم!
فَقَالَ رَسُولُ اللَهِ: یَا قَیْسُ! إنَّ مَعَ الْعِزِّ ذُلاًّ، وَإنَّ مَعَ الْحَیَوةِ مَوْتًا، وَ إنَّ مَعَ الدُّنْیَا ءَاخِرَةً، وَإنَّ لِکُلِّ شَیْءٍ حَسِیبًا، وَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ رَقِیبًا، وَ إنَّ لِکُلِّ حَسَنَةٍ ثَوَابًا، وَ لِکُلِّ سَیِّئَةٍ عِقَابًا، وَ لِکُلِّ أَجَلٍ کِتَابًا.
وَ إنَّهُ لَابُدَّ لَکَ یَا قَیْسُ مِنْ قَرِینٍ یُدْفَنُ مَعَکَ وَ هُوَ حَیٌّ، وَ تُدْفَنُ مَعَهُ وَ أَنْتَ مَیِّتٌ.
فَإنْ کَانَ کَرِیمًا أَکْرَمَکَ، وَ إنْ کَانَ لَئِیمًا أَسْلَمَکَ ؛ ثُمَّ لَا یُحْشَرُ إلَّا مَعَکَ، وَ لَا تُبْعَثُ إلَّا مَعَهُ، وَ لَا تُسْأَلُ إلَّا عَنْهُ ؛ فَلَا تَجْعَلْهُ إلَّا صَالِحًا ؛ فَإنَّهُ إنْ صَلُحَ ءَانَسْتَ بِهِ، وَ إنْ فَسَدَ لَا تَسْتَوْحِشُ إلَّا مِنْهُ ؛ وَ هُوَ فِعْلُکَ.
«پس رسول خدا فرمود: ای قیس! به درستی که با هر عزّتی ذلّتی است، و با زندگی مرگ است، و با دنیا آخرت است، و برای هرچیزی حسابگری است، و بر هر چیزی مراقب و پاسداری است، و برای هر کار نیکوئی ثوابی است، و برای هر کار زشتی عِقابی است، و برای هر أجلی کتاب و تقدیری است.
و ای قیس! حتماً و حقّاً بدون شکّ با تو قرینی است که با تو دفن میشود و او زنده است، و تو نیز با او دفن میشوی و مرده هستی.
پس اگر آن قرین کریم باشد تو را از گزند حوادث مصون خواهد داشت و گرامی خواهد داشت، و اگر لئیم باشد تو را دستخوش خطرات و آفات نموده به طوفان بلا خواهد سپرد.
و او در روز قیامت محشور نمی‌گردد مگر با تو، و تو نیز برانگیخته نخواهی شد مگر با او، و از تو بازپرسی نخواهد شد مگر ازاو، پس او را صالح قرار بده چون اگر صالح باشد با او انس خواهی گرفت، و اگر فاسد باشد از هیچ چیز وحشت نداری مگر از او ؛ و آن کردار و عمل تو است.»
قیس عرض کرد: یا نبیّ الله! دوست دارم که این مواعظ شما در ابیاتی از شعر درآید تا ما با این أشعار بر افرادی از عرب که به ما حکومت کنند افتخار کنیم، و آنها را حفظ نموده و از نفائس ذخائر خود قرار دهیم.
رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم به یکی از حضّار امر فرمودند که برود و حسّان بن ثابت [236] را بیاورد.
قیس میگوید: همینکه منتظر آمدن حسّان بودیم در این برهۀ از زمان من در تفکّر فرو رفتم که این مواعظ را خود به شعر درآورم.
شعرها را ساخته و پرداخته و جزماً آماده ساختم و قبل از اینکه حسّان برسد عرض کردم: یا رسول الله من شعرها را خودم سرودم و چنین گمان دارم که مطابق پسند شما باشد و برای آن حضرت خواندم:
تَخَیَّرْ خَلیطًا مِنْ فِعالِکَ إنَّما***قَرینُ الْفَتَی فی الْقَبْرِ ما کانَ یَفْعَل
وَ لابُدَّ بَعْدَ الْمَوْتِ مِنْ أنْ تُعِدَّه***لِیَوْمٍ یُنادَی الْمَرْءُ فیهِ فَیَقْبَلُ
فَإنْ کُنْتَ مَشْغولاً بِشَیْءٍ فَلا تَکُنْ***بِغَیْرِ الَّذی یَرْضَی بِهِ اللَهُ تَشْغَلُ
فَلَنْ یَصْحَبَ الإنْسانُ مِنْ بَعْدِ مَوْتِهِ***وَ مِنْ قَبْلِهِ إلاّ الَّذی کانَ یَعْمَلُ
ألا إنَّما الإنْسانُ ضَیْفٌ لاِهْلِهِ***یُقیمُ قَلیلاً بَیْنَهُمْ ثُمَّ یَرْحَلُ
ـ انتهی. [237]
این روایت را مجلسی در «روضۀ بحار» از «أعلام الدّین» دیلمی نقل کرده است با این اختلاف که طبق این نقل سرایندۀ اشعار شخصی از اصحاب بوده که در مجلس حضور داشته و او را صَلْصَال می‌گفتند. [238]
خطبۀ رسول خدا در اینکه چیزی انسان را نجات نمیدهد جز عمل
ابن أبی الحدید در «شرح نهج البلاغة» میگوید: رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم در خطبۀ آخر عمر شریفشان فرمودند:
أَیُّهَا النَّاسُ إنَّهُ لَیْسَ بَیْنَ اللَهِ وَ بَیْنَ أَحَدٍ نَسَبٌ وَ لَا أَمْرٌ یُؤْتِیهِ بِهِ خَیْرًا أَوْ یُصْرِفُ عَنْهُ شَرًّا إلَّا الْعَمَلُ. أَلَا لَا یَدَّعِیَنَّ مُدَّعٍ، وَ لَا یَتَمَنَّیَنَّ مُتَمَنٍّ.
وَالَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ لَا یُنْجِی إلَّا عَمَلٌ مَعَ رَحْمَةٍ، وَ لَوْ عَصَیْتُ لَهَوَیْتُ. اللَهُمَّ قَدْ بَلَّغْتُ. [239]
«ای گروه مردمان بدانید: که حقّاً فیما بین احدی از مردم و بین خدا نَسَبی نیست، و امری نیست که بواسطۀ آن، خیری را به خود متوجّه سازد و یا شرّی را از خود دور گرداند، مگر عمل.
آگاه باشید! که هیچ مدّعی چنین ادّعائی نکند و هیچ تمنّاکننده‌ای چنین تمنّائی ننماید که من بواسطۀ نسب یا امر دیگری غیر از عمل، ناجح و رستگار خواهم شد.
سوگند به آن خدائی که مرا به حقّ برانگیخته است، چیزی انسان را نجات نمیدهد مگر عمل با رحمت خدا.
من هم اگر گناه میکردم و مخالفت امر خدا مینمودم، از درجۀ خود ساقط شده و به پستی میگرائیدم.
بار پروردگارا! حقّاً که من مطلب را رسانیدم و از عهدۀ تبلیغ و اداء این حقیقت برآمدم.»
مجلسی رضوانُ الله عَلیه از کتاب «صفاتُ الشّیعة» صدوق (ره) نقل میکند که:
رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم پس از فتح مکّه به بالای کوه صفا رفته و فریاد برآوردند:
ای پسران هاشم! ای پسران عبدالمطّلب!
تمام فرزندان هاشم و عبدالمطّلب جمع شدند. حضرت آنانرا مخاطب ساخته و فرمود: من به شما إعلام میکنم:
إنِّی رَسُولُ اللَهِ إلَیْکُمْ، إنِّی شَفِیقٌ عَلَیْکُمْ. لَا تَقُولُوا: إنَّ مُحَمَّدًا مِنَّا ؛ فَوَاللَهِ مَا أَوْلِیَآئِی مِنْکُمْ وَ لَا مِنْ غَیْرِکُمْ إلَّا الْمُتَّقُونَ.
فَلَا أَعْرِفُکُمْ تَأْتُونِی یَوْمَ الْقِیَمَةِ، تَحْمِلُونَ الدُّنْیَا عَلَی رِقَابِکُمْ، وَ یَأْتِی النَّاسُ یَحْمِلُونَ الاخِرَةَ.
أَلَا وَ إنِّی قَدْ أَعْذَرْتُ فِی مَا بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ، وَ فِی مَا بَیْنَ اللَهِ عَزَّوَجَلَّ وَ بَیْنَکُمْ. وَ إنَّ لِی عَمَلِی وَ لَکُمْ عَمَلُکُمْ. [240]
«بدرستیکه حقّاً من فرستادۀ خدا هستم بسوی شما، و بدرستیکه حقّاً من بر شما شفیق و مهربانم. نگوئید: محمّد از ماست ؛ سوگند بخدا که دوستان و محبّان من از شما و از غیر شما نیستند مگر پرهیزکاران!
من چنین شما را نیابم و نشناسم که در روز قیامت نزد من آئید ؛ در حالیکه دنیا را برگردن‌های خود حمل نموده و می‌کشید، و مردم دیگر بیایند در حالیکه آخرت را حمل نموده و با خود بیاورند.
آگاه باشید! من حقّاً از عهدۀ بیان و تبلیغ آنچه راجع به شما فیمابینی و بین الله بوده برآمدم و راه عذر را بر شما بستم و حجّت را تمام کردم.
و بدرستیکه حقّاً برای من عمل من است و برای شما عمل شما.»
أشعار امام صادق علیه السّلام در لزوم اجتناب از معصیت
و دربارۀ لزوم اجتناب از معصیت، حضرت صادق علیه السّلام چه نغز و شیرین سروده‌اند:
تَعْصِی الإلَهَ وَ أَنْتَ تُظْهِرُ حُبَّهُ***هَذَا لَعَمْرُکَ فِی الْفِعَالِ بَدِیعُ
لَوْ کَانَ حُبُّکَ صَادِقًا لَاطَعْتَه***إنَّ الْمُحِبَّ لِمَنْ یُحِبُّ مُطِیعُ [241]
«تو معصیت خدا را میکنی در حالیکه اظهار محبّت او را می‌نمائی ؛ سوگند به جان تو که در میان کارها این یک کار تازه و شنیدنی است.
اگر در محبّت به خدا صادق باشی باید متابعت و اطاعت او را بنمائی، چون شخص محبّ طبعاً مطیع حبیب خود خواهد بود.»
فرق بهشت خلد و بهشت عدن
باری، بهشت برزخی بهشت خُلد نیست چون در بهشت خلد، خلود است و کسی که در آن برود دیگر بیرون نمی‌آید ؛ همانطور که قریباً دربارۀ بهشت آدم گذشت که اگر بهشت خلد بود دیگر او را بیرون نمیکردند.
دربارۀ بهشت عَدْن آمده است که بهشت برزخی است، چون در آنجا روزی بهشتیان به صبح و شب تقسیم شده است و در بهشت قیامتی صبح و شب نیست.
جَنَّـٰتِ عَدْنٍ الَّتِی وَعَدَ الرَّحْمَـٰنُ عِبَادَهُ و بِالْغَیْبِ إِنَّهُ و کَانَ وَعْدُهُ و مَأْتِیًّا * لَا یَسْمَعُونَ فِیهَا لَغْوًا إِلَّا سَلَـٰمًا وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیهَا بُکْرَةً وَ عَشِیًّا..[242]
«بهشت‌های عَدْنی هستند که خداوند رحمن به بندگان خود وعدۀ غیبی داده است، و البتّه وعدۀ خدا آمدنی است. در آن بهشت‌ها أبداً کلام لغو و بیهوده‌ای نمی‌شنوند مگر سلام و سلامتی که از ناحیۀ خدا به آنها میرسد، و از برای آنان روزی آنان در هر صبح و شبی خواهد بود.»
در «تفسیر علیّ بن إبراهیم قمّیّ» وارد است که:
قالَ ذَلِکَ فی جَنّاتِ الدُّنْیا قَبْلَ الْقیامَةِ، وَالدَّلیلُ عَلَی ذَلِکَ قَوْلُهُ بُکْرَةً وَ عَشِیًّا ؛ فَالْبُکْرَةُ وَالْعَشیُّ لا تَکونُ فی الاخِرَةِ فی جنّاتِ الْخُلْدِ، وَ إنَّما تَکونُ الْغَداةُ وَالْعَشیُّ فی جَنّاتِ الدُّنیا الَّتی تَنْتَقِلُ أرْواحُ الْمُؤْمِنینَ إلَیْها وَ تَطْلُعُ فیها الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ. [243]
«میفرماید که جنّات عدن بهشت‌هائی در دنیاست قبل از قیام قیامت، و دلیل آن اینکه: در این آیه لفظ بکره و عشیّ ـ که صبح و شب است ـ بکار برده شده و صبح و شب در آخرت و در بهشت‌های خلد نیست. بلکه حقّاً صبح و شب متعلّق به بهشت‌های دنیوی است که ارواح مؤمنان بدانجا انتقال می‌یابد و در آنجا خورشید و ماه طلوع دارند.»
ارواح کافران به برهوت می‌روند
در أخبار مستفیضه وارد است که ارواح مؤمنان در وادی السّلام و ارواح کافران و معاندان در بَرَهُوت [244] یمن است.
برهوت نام چاهی است در سرزمین حَضْرَمَوت که در جنوب یمن است ؛ البتّه از باب تعلّق و ربط عالم برزخ با عالم قبر است ؛ یعنی آن صور برزخیّه به آن مکان‌هائی از دنیا ربط و تعلّق دارند که خسته کننده‌تر و پرآفت‌تر و پست‌تر و زننده‌تر و کثیف‌تر است.
در آن چاه، مارهای سیاه، عقرب‌ها، جغدها و حیوانات وحشی آنقدر فراوانند که کسی قدرت عبور ندارد، از همه گذشته گرمای سوزان که دقیقه‌ای از آن قابل تحمّل نیست.
در «کافی» با سند خود روایت میکند که:
قَالَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ: شَرُّ بِئْرٍ فِی النَّارِ بَرَهُوتٌ الَّذِی فِیهِ أَرْوَاحُ الْکُفَّارِ. [245]
«بدترین چاه در آتش، برهوت است که در آن ارواح کافران است.»
و نیز در «کافی» با سند خود روایت میکند از قدّاح عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَهِ عَنْ ءَابَآئِهِ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ، قَالَ: قَالَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلَامُ:
شَرُّ مَآءٍ عَلَی وَجْهِ الارْضِ مَآءُ بَرَهُوتٍ، وَ هُوَ الَّذِی بِحَضْرَمُوتَ تَرِدُهُ هَامُ الْکُفَّارِ. 2[246]
«از حضرت صادق از پدرانش علیهم السّلام روایت است که أمیرالمؤمنین صلواتُ الله عَلیه فرمودند: بدترین آبها در بسیط زمین آب برهوت است. و برهوت همان است که در حَضْرَموت است، و در آنجا جغدهائی که ارواح کفّار بدانها تعلّق پیدا کرده است وارد میشوند.»
و نیز در «کافی» با سند خود از سَکونی از حضرت صادق علیه‌السّلام روایت میکند که:
قَالَ رَسُولُ اللَهِ صَلَّی اللَهُ عَلَیْهِ وَءَالِهِ: شَرُّ الْیَهُودِ یَهُودُ بَیْسَانَ، وَ شَرُّ النَّصَارَی نَصَارَی نَجْرَانَ، وَ خَیْرُ مَآءٍ عَلَی وَجْهِ الارْضِ مَآءُ زَمْزَمَ، وَ شَرُّ مَآءٍ عَلَی وَجْهِ الارْضِ مَآءُ بَرَهُوتٍ ؛ وَ هُوَ وَادٍ بِحَضْرَمُوتَ یَرِدُ عَلَیْهِ هَامُ الْکُفَّارِ وَ صَدَاهُمْ. [247]
«رسول خدا فرموده است: بدترین یهود در عالم یهود بَیْسان است و بدترین نصاری، نصارای نجران. و بهترین آب در روی زمین آب زمزم است و بدترین آب در روی زمین آب برهوت است ؛ و برهوت نام یک وادی است در حضرموت که جغدهای ارواح کفّار بدانجا وارد میشوند.»
مجلسی فرموده است (نقلاً از جزری در «نهایه»): تعبیر به جغدها بر اساس تعبیر عامّۀ مردم است که چنین می‌پندارند که روح میّت بالاخصّ روح کشته به صورت جغدی در می‌آید و طلب خون قتیل میکند و چون قصاص کنند آن جغد به پرواز در می‌آید. و اسلام این معنی را نفی کرده است.
آنگاه فرموده است: در این روایت رسول خدا از ارواح کفّار تعبیر به هَام و صَدَی نموده است، چون در لسان عامّۀ مردم عرب چنین تعبیری رائج بوده است، و اگر چه چنین گمانی باطل است..[248]
و نیز در «کافی» با سند خود روایت کرده است از حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام که فرمود:
إنَّ مِنْ وَرَآءِ الْیَمَنِ وَادِیًا یُقَالُ لَهُ: وَادِی بَرَهُوتٍ، وَ لَا یُجَاوِرُ ذَلِکَ الْوَادِیَ إلَّا الْحَیَّاتُ السُّودُ وَ الْبُومُ مِنَ الطَّیْرِ ؛ فِی ذَلِکَ الْوَادِی بِئْرٌ یُقَالُ لَهَا: بَلَهُوتٌ یُغْدَی وَ یُرَاحُ إلَیْهَا بِأَرْوَاحِ الْمُشْرِکِینَ یُسْقَوْنَ مِنْ مَآءِ الصَّدِیدِ ..[249]
«در پشت یمن یک وادی است که به آن وادی برهوت گفته میشود، و در آن وادی سکونت ندارد مگر مارهای سیاه و از پرندگان فقط جغد ؛ در آن وادی چاهی است به نام بَلَهوت که هر صبحگاه و شامگاه ارواح مشرکین را به آنجا میبرند تا از آبی که چون فلزّ گداخته گرم و چون چرک مخلوط شده با خون است بیاشامند.»
و در «بصآئر الدّرجات» با سند خود از حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام روایت میکند که محمّد بن مسلم میگوید:
جَآءَ أَعْرَابِیٌّ إلَی أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلَامُ، فَقَالَ: مِنْ أَیْنَ جِئْتَ یَا أَعْرَابِیُّ؟
قَالَ: مِنَ الاحْقَافِ، أَحْقَافِ عَادٍ، قَالَ: رَأَیْتُ وَادِیًا مُظْلِمًا فِیهِ الْهَامُ وَ الْبُومُ لَا یُبْصَرُ قَعْرُهُ.
قَالَ: وَ تَدْرِی مَا ذَاکَ الْوَادِی؟
قَالَ: لَا وَ اللَهِ مَا أَدْرِی.
قَالَ: ذَاکَ بَرَهُوتٌ، فِیهِ نَسَمَةُ کُلِّ کَافِرٍ. [250]
«یک مرد أعرابی به محضر امام محمّد باقر علیه السّلام آمد، حضرت فرمود: ای أعرابی از کجا آمدی؟
أعرابی گفت: از أحقاف، أحقافِ عاد آمده‌ام، و گفت: یک وادی سیاه و تاریکی را دیدم که در آنها بوم‌ها و جغدها بودند و به اندازه‌ای بزرگ بود که نهایت آن دیده نمی‌شد.
حضرت فرمود: آیا میدانی آن چه وادی است؟
عرض کرد: سوگند بخدا نمیدانم.
حضرت فرمود: آن وادی برهوت است که در آن روح هر کافری است.»
و در روایتی وارد است که ارواح مؤمنین در شب‌های جمعه در صخرۀ بیت المَقدِس مجتمع میشوند.
سؤالات ملک روم از امام حسن مجتبی علیه السّلام
در «تفسیر علیّ بن إبراهیم» در ذیل آیۀ فَرِیقٌ فِی الْجَنَّةِ وَ فَرِیقٌ فِی السَّعِیرِ روایت مفصّلی را، راجع به نبرد أمیرالمؤمنین علیه السّلام با معاویه و اطّلاع ملکِ روم از این قضیّه، بیان میکند و میگوید که: ملکِ روم نامه‌ای به حضرت أمیرالمؤمنین علیه السّلام و نامۀ دیگری به معاویه نوشت که: اعلم اهل بیت خود را بفرستید تا من از آنها سؤالاتی کنم، و سپس در إنجیل نظر کنم و پس از آن به شما خبر دهم که کدامیک از شما به امر خلافت سزاوارترید.
معاویه یزید را فرستاد، و أمیرالمؤمنین امام حسن مجتبی را فرستادند.
و سپس قضیّه را مفصّلاً شرح میدهد تا میرسد به آنکه میگوید:
از جمله سؤالاتی که از امام حسن نمود این بود که ارواح مؤمنین پس از مرگ کجا جمع میشوند؟ حضرت فرمود:
تَجْتَمِعُ عِنْدَ صَخْرَةِ بَیْتِ الْمَقْدِسِ فِی لَیْلَةِ الْجُمُعَةِ. وَ هُوَ عَرْشُ اللَهِ الادْنَی. مِنْهَا یَبْسُطُ اللَهُ الارْضَ وَ إلَیْهَا یَطْوِیهَا، وَ مِنْهَا الْمَحْشَرُ وَ مِنْهَا اسْتَوَی رَبُّنَا إلَی السَّمَآءِ، أَیِ اسْتَوْلَی عَلَی السَّمَآءِ وَالْمَلَائِکَةِ.
«اجتماع می‌کنند در نزد سنگ بیت المقدس در شب جمعه. و بیت المقدس عرش نزدیک خداست. و از آنجا خداوند زمین را پهن کرد و بگستراند و به بیت المقدس زمین را در هم می‌پیچد، و از آنجا محشر به پا میگردد و از آنجا پروردگارِ ما بر فرشتگان و آسمان استیلا پیدا نموده و محیط شد.»
سپس ملک روم از ارواح کفّار و محلّ اجتماع آنان پرسش کرد. حضرت فرمود:
تَجْتَمِعُ فِی وَادِی حَضْرَمُوتَ، وَرَآءَ مَدِینَةِ الْیَمَنِ. ثُمَّ یَبْعَثُ اللَهُ نَارًا مِنَ الْمَشْرِقِ وَ نَارًا مِنَ الْمَغْرِبِ وَ یُتْبِعُهُمَا بِرِیحَیْنِ شَدِیدَیْنِ فَیُحْشَرُ النَّاسُ.[251]
«اجتماع می‌کنند در وادی حضرموت در پشت شهر یَمَن. و سپس خداوند بر می‌انگیزد آتشی را از طرف مشرق و آتشی را از طرف مغرب، و به دنبال آنها دو باد تند را بر می‌انگیزد، پس مردم محشور میگردند.»
وصف حوض کوثر و نهرهای چهارگانه
در «بصآئر الدّرجات» محمّد بن حسن صفّار با سند خود از ابن‌جبلّه از عبدالله بن سنان روایت کرده است که او میگوید:
از حضرت صادق علیه السّلام دربارۀ حوض کوثر سؤال کردم.
حضرت فرمود: حوض وسیعی است ما بین بُصری و صَنعاء، آیا دوست داری آن را ببینی؟
عرض کردم: فدایت شوم بلی.
حضرت دست مرا گرفت و مرا از مدینه بیرون برد و سپس پای خود را به زمین زد، پس ناگاه دیدم نهری جاری است که أصلاً حاشیه و کنارش به چشم نمی‌خورد مگر همان جائی که من ایستاده بودم. و آن جائی که من و آن حضرت ایستاده بودیم شبیه جزیره‌ای بود.
در این حال نظرم افتاد به نهری که جاری بود، که از یک جانبش آب زلالی که از برف سفیدتر بود جاری بود و از جانب دیگرش شیری که از برف سفیدتر بود جاری بود، و از وسط این نهر شرابی که از یاقوت زیباتر بود جاری بود. و من هرگز زیباتر از چنین خمری که بین آب و شیر باشد مشاهده ننموده بودم.
عرض کردم: فدایت شوم! این نهر از کجا خارج میشود و مجرایش کجاست؟
حضرت فرمود: اینها چشمه‌هائی هستند که خداوند وصف آنها را در بهشت در قرآن مجید بیان فرموده است: چشمه‌ای است از آب، و چشمه‌ای است از شیر، و چشمه‌ای است از شراب که در این نهر جاری است.
و بر اطراف این نهر درخت‌هائی سرسبز و خرّم بود و به شاخه‌های آنها حوریّه‌های بهشتی خود را آویخته بودند و گیسوان و موهای سر آنها به اندازه‌ای زیبا و دل‌انگیز بود که من در عمرم هیچگاه چیزی را به آن لطیفی و نیکوئی ندیده بودم.
و به دست‌های آنان ظرف‌هائی بود که من به آن نیکوئی و زیبائی ندیده بودم ؛ آن ظرف‌ها از ظرف‌های دنیا نبود.
حضرت به یکی از آن حوریّه‌ها نزدیک شده و اشاره فرمود که قدری آب به ما بده.
من آن حوریّه را تماشا میکردم با آن کیفیّتی که خم شده و میخواست آب از نهر بردارد، دیدم درخت هم با او خم شد. حوریّه ظرف را در نهر فرو برده و از آن پر کرده و به حضرت داد. حضرت از آن نوشیدند و ظرف را به او دادند و اشاره فرمودند که قدری دیگر آب به ما بده. آن حوریّه خم شد تا آب بردارد و درخت هم با او خم شد، و حوریّه ظرف را در نهر فرو برده و از آن پر کرده و به حضرت داد و حضرت به من دادند.
من از آن نوشیدم و سوگند بخدا که هیچ آشامیدنی به آن گوارائی و به آن لذّت نچشیده بودم.
و بوی آن مانند بوی مشک فرح آور و دل انگیز بود.
چون در آن کاسه نظر کردم در آن سه رنگ از شراب دیدم.
عرض کردم: فدایت شوم! من چنین چیزی مانند امروز ندیده بودم و أصلاً گمان نمیکردم که امر از این قرار باشد.
حضرت فرمود: این کوچکترین چیزی است که خداوند برای شیعیان ما مقدّر فرموده است. چون مؤمن وفات یابد روحش به این نهر متوجّه میگردد و در باغ‌های اطراف این نهر به تفرّج و تفریح مشغول میگردد و از آشامیدنی‌های این نهر می‌آشامد.
و دشمن ما چون وفات یابد روحش به وادی برهوت تعلّق میگیرد و در عذاب برهوت مخلّد و جاودان می‌ماند، و از زقّوم آن میخورد، و از حمیم آن می‌آشامد ؛ پس از این وادی به خدا پناه ببرید.
این روایت را شیخ مفید در «اختصاص» ذکر فرموده است.
و مرحوم مجلسی در «بحار» در باب «جنّةُ الدّنیا و نارُها» در کتاب عدل و معادِ از «بحار»، از «اختصاص» و «بصائر» نقل کرده است. [252]
حقیقةً این وادی برهوت برای دشمنان آل محمّد که با تمام قوای خود در صدد خاموش نمودن نور حقیقت و آزار و ایذاء به آنها هستند کم است.
عداوت أشعث بن قیس با أمیرالمؤمنین علیه السّلام
أشعث بن قیس یکی از دشمنان أمیرالمؤمنین علیه السّلام بود ؛ مردی است شرور و شرّ آفرین، یکی از سرداران کوفه است. پهلوان و رئیس لشکر و دارای قوم و عشیره و از قبیله بَنی کِندة و قدرتمند است.
خواهر أبوبکر «اُمّ فَروه» [253] را که نابینا بود به ازدواج خود در آورده و به مناسبت دامادی با أبوبکر و شخصیّت اعتباری، سوء استفاده‌ها میکند.
تأسّف خوردن أبوبکر بر نکشتن أشعث بن قیس
این مرد به اندازه‌ای اهل فتنه و شرّ است که أبوبکر بر عدم کشتن او تأسّف میخورد و از گردن نزدن او در وقتی که او را به عنوان اسیر در نزد وی آوردند نادم و پشیمان بود.
در «مُروج الذّهب» است که یکی از آن سه چیزی که أبوبکر در هنگام مرگ بر آنها اسف میخورد که آنها را ترک کرده و باید بجا می‌آورد، همین موضوع بود:
وَ الثَّلاثُ الَّتی تَرَکْتُها وَ وَدِدْتُ أنّی فَعَلْتُها: وَدِدْتُ أنّی یَوْمَ اُتیتُ بِالاشْعَثِ بْنِ قَیْسٍ أسیرًا ضَرَبْتُ عُنُقَهُ فَإنَّهُ قَدْ خُیِّلَ لی أنَّهُ لایَرَی شَرًّا إلاّ أعانَهُ [254].
«و امّا آن سه چیزی که من ترک نمودم و دوست دارم که بجا می‌آوردم: یکی این بود که در روزی که أشعث بن قیس را نزد من به عنوان اسیر آوردند، گردن او را میزدم ؛ چون من چنین ادراک کردم که او مردی است که از اعانت و کمک در هیچ غائله و فتنه و شرّی فروگذار نیست.»
این مرد علناً با أمیرالمؤمنین علیه‌السّلام بنای مخالفت را داشت، حضرت به ناچاری بر اساس نفوذ و قدرتی که در کوفه داشت در جنگ صفّین او را رئیس بنی کِنده نموده و با دوازده هزار نفر لشکر کندی، از جمله رؤسای لشکر صفّین قرار دادند. و در بَدو امر پیشرفت‌هائی کرد و با مالک أشتر آبی را که معاویه بسته بود پس گرفتند.
ولی همینکه لشکر آن حضرت مشرف بر فتح و ظفر بود و معاویه خدعه نموده و قرآن‌ها را بر سر نیزه کرد و در میان لشکر آن حضرت تفرقه انداخت، از جمله افرادی که نزد أمیرالمؤمنین آمد و گفت باید دست از جنگ برداری أشعث بن قیس بود.
او با بیست هزار نفر از لشکریان با شمشیرهای کشیده آمده و گفت: یا علیّ! همین الآن دست از جنگ بر میداری، یا با این شمشیرها تو را قطعه قطعه می‌کنیم.
حضرت فرمود: یک ساعت به من مهلت دهید، اینک لشکر ما نزدیک خیمۀ معاویه رسیده و تا پیروزی نهائی یک ساعت بیشتر نمانده است. مالک أشتر با لشکریان خود، خود را به خیمۀ معاویه رسانیده‌اند و اینک کار یکسره میشود.
گفتند: أبداً ممکن نیست، فوراً او را به نزد خود بخوان و بگو دست از جنگ بردارند و إلاّ قطعه قطعه‌ات می‌کنیم.
بیست هزار نفر با شمشیرهای برنده و از غلاف بیرون کشیده شده أمیرالمؤمنین را احاطه کرده و در پرّه گرفتند و همان لحظات بود که آن حضرت را از پای درآورند.
حضرت فرستادند نزد مالک که فوراً برگردید.
گفتند: یا علیّ! یک ساعت به ما مهلت ده که ما به خیمۀ معاویه رسیده‌ایم.
حضرت پیام کرد: میخواهید شما علیّ در این یک ساعت زنده بماند یا نه؟!
اینطور برای حضرت، أشعث مرد فتنه‌جو و فرصت طلب و دشمن سرسخت بود.
پسرش محمّد بن أشعث که مادرش همان اُمّ فروة نابینا و خواهر أبوبکر بود با چهار هزار تن سوار مأمور کربلا و جنگ با حضرت سیّدالشّهداء علیه السّلام شد، و دخترش جُعْدَة حضرت امام حسن مجتبی علیه السّلام را با زهر کین مسموم ساخت.
وَ مَثَلُ کَلِمَةٍ خَبِیثَةٍ کَشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اجْتُثَّتْ مِن فَوْقِ الارْضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٍ. [255]
«و مَثَل کلمۀ خبیثه مانند درخت خبیثی است که از اصل و بنیاد فاسد بوده و با ریشه از بیخ زمین کنده شده و قرار و ثباتی ندارد.»
پی نوشت
[232] ـ «علل الشّرآئع» ج 2، باب نوادر العِلَل، ص 600، عدد 55
[233] ـ «فروع کافی» طبع سنگی، ج 1، ص 68
[234] ـ «تفسیر علیّ بن إبراهیم» طبع سنگی، ص 35 و 36
[235] ـ آیات 27 تا 30، از سورۀ 25: الفرقان
[236] ـ «حسّان بن ثابت» از اصحاب رسول خدا و مردی ادیب و شاعر بود . و معروف است که رسول الله دربارۀ او عبارتی بدین مضمون فرمودند: یا حَسّانُ ! ما تَزالُ مُؤَیَّدًا بِروحِ الْقُدُسِ ما نَصَرْتَنا بِلِسانِکَ . و اشعاری نغز دربارۀ غدیر خُم و ولایت أمیر المؤمنین علیه السّلام سروده است؛ ولی در آخر عمر از طرفداران عثمان شد و ماتَ عُثمانیًّا .
[237] ـ «أمالی» صدوق، طبع سنگی، ص 3
[238] ـ «بحار الانوار» جلد روضه، از طبع کمپانی ج 17، ص 50؛ و از طبع حروفی ج 77، ص 176
[239] ـ «شرح نهج البلاغة» ابن أبی الحدید، ج 2، ص 563
[240] ـ «بحار الانوار» طبع حروفی، ج 21، ص 111؛ و در «روضۀ کافی» ص 182 آورده با دو زیاده: اوّل، قَوْلُه: إنَّ مُحَمَّدًا مِنّا «وَ سَنَدْخُلُ مَدْخَلَهُ» . دوّم، ما أوْلیآئِی مِنْکُمْ وَ لا مِنْ غَیْرِکُمْ «یا بَنی عَبْدِالْمُطَّلِبِ» إلاّ الْمُتَّقونَ .
[241] ـ «مناقب» ابن شهرآشوب، طبع حروفی، ج 4، ص 275
[242] ـ آیۀ 61 و 62، از سورۀ 19: مریم
[243] ـ «تفسیر علیّ بن إبراهیم» طبع سنگی، ص 412
[244] ـ در «نهایه» ابن أثیر گوید: در حدیث علیّ علیه السّلام: شَرُّ بِئْرٍ فی الارْ
- درخت موضوعات
- بدون موضوع
- اخلاق
- پیام آیات
-
خدا
- خدا
- هنگام نماز خود را در محضر خدا ببینیم
- تدبیر الهی و ارتباط آن با تقدیر بشر!!
- آیا خدا عادل است؟
- رابطه هدایت و ضلالت با عدالت
- هرگز وعده به آینده مده ، مگر با ان شاءالله
- خداوند در برابر عبادات بندگان ، شاکر است
- یاد خدا آرامش دلها
- بررسی عدالت خداوند در دو مسئله مهم
- مگر خدا به شکر ما نیاز دارد که ما را عذاب می کند؟
- به خدا نزدیک شو تا خدا هم به تو نزدیک شود
- خداوند به بندگانش چقدر تکلیف می دهد!
- چرا دنبال خداشناسی برویم؟
- خلوت شبانه با خدا؛ لازمه محبت به او
- چرا خداوند خالقی ندارد؟
- چگونه می توان اثبات کرد که قرآن کلام خدا است، نه سخن پیامبر؟ اعجاز قرآن در چیست؟
- چگونه محبوب خدا شویم؟
- رمضان ؛ ماه خداست
- نمی خواهم در امتحانات سخت خداوند شرکت کنم!!
- جایی که ثروت ها تقسیم می شود!!
- اثبات بی نهایت بودن خدا
- آزمایش به وسیله وفور نعمت!
- آیا نظم جهان دلیل بر مخلوق بودن جهان است؟
- برای تشکر از خدا باید چه کار کنیم؟
- نیایشی منسوب به ملاصدرا
- صفات خداوند
- تسبیح عمومی موجودات جهان
- آیا می دانید که عمل ریاکارانه مورد قبول پروردگار قرار نمی گیرد؟
- چگونه در نماز حظور قلب داشته باشیم؟
- کشف قدیمی ترین نسخه از قرآن کریم با قدمت 1200سال
- راهنمای راه بهشت
- چهار ذکر الهی در چهار حالت بحرانی
- نماز شب نشان عشق و محبت انسان به آفریدگار
- وقتی خدا همه جا هست قبله چه معنایی دارد؟
- (خداوند از انسان جه می خواهد؟!)
- برای کسی که خدا را قبول ندارد چه دلیلی بیاوریم؟
- گفتن بسم الله ضرر غذاها را از بین می برد
- یاد خدا و اهل بیت علیهم السلام
- ما چقدر .......
- دست تقدیر
- اثرات ایمان به خداوند در زندگی انسان
- علت امتحانهای خدا
- خدا هم توبه می کند!
- چرا خدا جوابم را نمی دهد؟
- آشتی با خدا
- حتما حکمت خداست...
- ادب حضور و احساس حضور
- قرآن به کسانى که فرشتگان را دختران خدا مى دانند چگونه پاسخ مى دهد؟
- چرایی خلقت انسان؟ چرا خداوند انسان را خلق کرد؟ حال که خلق کرد، چرا بهشت و جهنم را قرار د
- توسل، وسیله ای برای تقرب الهی!!
- من نیازی به خدا و عنایتش ندارم !!
- آیا خداوند را می‌‌توان دوست محسوب کرد؟!
- چگونه خدا را ببینیم؟
- صفات جمال و جلال
-
انسان
- بدن انسان
- چگونه یاد مرگ باشیم ؟
- چگونه در جهنم های گناه گرفتار نشویم؟
- چگونه بهترین و سریعترین تصمیم ها را بگیریم؟
- چهار سوالی که در قیامت از انسان پرسیده می شود
- هرچه کنی به خود کنی گر همه نیک و بد کنی!
- درمانی برای اعتیاد چشم!
- در نهی از منکر اگر مشکلات پیش آمد، چه کنیم؟
- سوال های خوب در خواستگاری خوب
- راههای جلوگیری از تکرار گناه
- 4عاملی که موجب اعتبار اعمال ماست!
- معیار زیبایی در انتخاب همسر از منظر اسلام
- دو شرط برای بهشتی شدن!
- وفای به عهد گناهان را می آمرزد!
- تجویز کار خوب ، فقط برای دیگران!!
- مراحل خانه تکانی دل و روح ما در نوروز!
- سن ازدواج ؟؟؟
- کسانی که دوان دوان به سمت جهنم می روند!!
- فرقه وهابیت تکفیری چگونه تبلیغ میکند؟
- شکستن مکرر توبه
- تکلیف دخترانی که موفق به ازدواج نمی شوند؟
- چرایی خلقت انسان؟ چرا خداوند انسان را خلق کرد؟ حال که خلق کرد، چرا بهشت و جهنم را قرار داد
- چگونه با نامحرم برخورد کنیم ؟
- پاداش ایستادگی در برابر نفس اماره
- قصه ی غم انگی لباس تنگ و حکم آن
- منتظر عواقب دل شکستن هایمان باشیم!!
- آیا می شود گاهی بنا به مصلحت دروغ گفت؟
- زیباترین الگوی " شوهرداری " برای یک "بانو"
- همچون آب زلال و جاری باشیم
- بهترین عمل برای جذب دل ها!
- رعایت حقوق معلم و شاگرد
- سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری و روز معلم گرامی باد
- نماد تکریم معلم
- معجزه ای به نام کربلایی کاظم!
- مهمترین اعمال عیدغدیر
- ارزش واقعی انسان به چیست؟
- چرا باید 5 بار نماز بخوانیم؟!
- کاش بازهم در شلوغی حرم گم می شدم...
- ایمان بدون عمل ارزشی ندارد
- اگر می خواهید مشمول غفران الهی شوید بخوانید!!
- ثواب شرکت در تشییع جنازه!!!
- آسمانی ترین مهمانان روزه دار خدا
- شرطی مهم برای ورود به بهشت!
- هفتم تیر ماه ،سالروز شهادت دکتر بهشتی و....
- ترازوی اعمال در روز قیامت چگونه است؟
- تنوع طلبی انسان و هدف اصلی او
- برنامه ریزی و مدیریت زمان
- 7خصوصیت ویژه یک بانوی مسلمان
- مومنان ! نعمت های خدا مال شماست
- مهلتی که هرگز داده نمی شود!
- قبل از تصمیم گیری کلیک کنید
- تنها راه رسیدن به سربلندی
- راههای کسب آرامش در ایام امتحانات
- چگونگی تبدیل گناهان (سیئات) به حسنات
- راهکاری مفید برای خودسازی عملی جوانان
- دهه فجربر شمامبارک باد
- سرشت
- اهمیت داشتن برنامه در زندگی
- لقمه حرام کجا را می سوزاند؟
- اسرار وضو
- عوامل سلب توفیق نماز صبح و نماز شب
- دیدار اموات از بازماندگانشان
- چه کنیم تا ملائکه برایمان استغفار و طلب رحمت کنند؟
- چه کنم گناه نکنم؟
- تکلیف بعد از مرگ کسانی که خودکشی می کنند
- گناهی که بهتر از عبادت است !!
- دسته بندی زیبای انسانها از دیدگاه دکتر شریعتی
- برنامه ریزی در زندگی
- زندگی برنامه ریزی می خواهد
- قطار سریع السیر
- قرین بودن ملکوت برزخی انسان با او در برزخ
- فلسفه خواندن سوره حمد و توحید برای مردگان
- علت لعن کردن چیست؟
- دو حکایت ویک پند
- ادعای جراح معروف آمریکایی
- ماجرای چوپان راستگو
- سختی باید کشید
- چرا ما از مردن می ترسیم؟
- چگونه از قبر بیرون می آییم؟
- چگونگی بردگان دختران در روزگار قدیم و امروز
- آرامش محفوف در سختی هاست
- عاذت های بد را از خود دور کنیم
- خانواده و نقش آن در تربیت دینی فرزندان
- راهکارهایی برای مثبت اندیشی
- انسان عاقل کدام راه را انتخاب می کند ؟
- آیا می دانید علت گریز برخی از جوان ها از دین چیست ؟
- ﺭﻭﺯﯼ ﯾﮏ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺍﯾﻤﺎﻥ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﯾﺎﻥ ﺍﺵ ﺭﺍ ﺑﺴﻨﺠﺪ
- نامه ای به خدا
- یه روز بارونی
- وقت نداریم!
- چرا زن بایدبه هنگام نماز حجاب داشته باشد؟
- انسان بعد از مرگ کجا میرود آیا روح انسان بعد مرگ با ما ارتباط دارد؟
- پوشیدن لباس سیاه در عزاداری، مستحب یا مکروه؟
- چرا مردگان را به خاک می‌سپاریم؟
- چگونه از فکر گناه رها شویم؟
- چرا امام خمینی رهبر انقلاب مردم ایران شد؟
- ارمغان های نماز اول وقت برای مومنان
- چرا اهل سنت برخلاف شیعه دست بسته نماز می خوانند؟
- پنج ندای قبر
- موقوفات عجیب و جالب
- سلام سید
- حاج آقا مجتبی تهرانی هنگام سال تحویل چه کار می کرد؟
- هر گناه یک استغفار می خواهد؟
- چرا در نماز حواس پرت هستیم ؟
- پرهیز از دنیا زدگی
- چگونه از خود انسان برتری بسازیم ؟
- گلواژه های عالی از انسان های عادی
- ماجرای چوپان و مشاور
- شب اول قبر به روایت شاهد زنده
- زندگینامه معلم اخلاق، حاج آقا مجتبی تهرانی
- معیارهای دوستان حقیقی
- فلسفه تحریم گوشت های حرام
-
امامان
- امامان وقرآن
- بهترین هدیه به امام زمان (عج)
- شهادت امیرمؤمنان (علیه السلام )
- تولد امام حسن (ع) مبارک باد
- تعریف ولایت فقیه از نظر مقام معظم رهبری
- چرا امام حسین علیه السلام به دنیا باز می گردد
- با این وجود چه نیازی به امام معصوم داریم؟
- آرامش جامعه حاصل نفس گرم امام بود
- رمزهای موفقیت از نگاه امام علی علیه السلام (2)
- رمزهای موفقیت از نگاه امام علی علیه السلام (1)
- مولود کعبه ، و فضیلتی به درخشندگی خورشید
- شهادت امام جعفر صادق (ع)
- دهم رجب خداوند جود و کرم را به خلق تمام کرد
- پیوند اهل بیت علیهم السلام و قرآن
- آیا شیعه امامت را موروثی می داند؟
- آیا بعد از ظهور ، همه مسلمان می شوند؟
- فاطمه معصومه علیهاالسلام ، و نقشه راهی برای زندگی
- معروف ترین آیه درشأن حضرت زهرا(علیهاالسلام)
- دهه فاطمیه دهه احیای حیا و حجاب
- چرا حضرت مهدی ظهور نمی‌کند؟
- چرا امام جعفر صادق (ع) را پایه گذار مذهب شیعه می نامند؟
- معصومه علیهاالسلام ، الگوی زیبای دفاع از حریم ولایت
- شرط بهره از امداد غیبی
- بررسی زیارت اربعین امام حسین (ع)
- تبریک اعیاد شعبانیه
- سالروز ولادت امام علی (ع) و روز پدر گرامی باد
- چگونه علی علیه السلام از خلافت محروم شد؟
- توصیه های ائمه(علیهم السلام) برای گشت و گذارهای نوروزی!!
- ایام شهادت حضرت فاطمه (س)تسلیت باد
- شهادت جانگداز امام حسن عسکرى(ع)
- نحوه شهادت امام رضا علیه السّلام
- تسلیت رحلت پیامبر (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) و امام رضا (ع)
- گریه بر رقیه با لعن بنی امیه
- ولادت حضرت معصومه (س)
- سالروز شهادت حضرت امام زین العابدین (ع) بر همگان تسلیت باد
- ایام تاسوعا و عاشورای حسینی تسلیت باد
- جاودانگی قیام امام حسین (ع)
- ان الحسین مصباح الهدی و سفینه النجاه
- دوباره شور کربلا شعله زده به جون من
- عید غدیر مبارک
- میلاد نور مبارک
- ولادت، کودکی، دوران نوجوانی و جوانی امام رضا علیه السّلام
- اهمیت و آثار محبت به اهل بیت علیهم السلام
- میلاد امام حسن عسکری (ع)
- مهدی موعود
- ماه محرم
- نقش الگوی دینی در نظام تعلیم و تربیت و لزوم بهره مندی از فضایل معرفتی و معنوی
- مراتب امامت در زیارت عاشورا
- گریه حضرت آدم بر امام حسین (ع)
- سیدالشهدا،پدر امامان نه گانه
- امام حسین الگوی عمل (آزادگی)
- اربعین سالار شهیدان (یاحسین)
- الگوهای تربیت
- مهمترین فلسفه قیام عاشورا چیست ؟
- توصیف مرگ در کلام امیرالمومنان (ع)
- هدیه ای بهتر از کیمیا
- نقش دین و دینداری در کاهش جرم
- شجاعت امام حسین (ع) از رسول خدا (ص) به ارث رسیده
- درخت چنار الموت روز عاشورا خون می گرید
- ائمه معصومین علیهم السلام ؛ الکوهای موفقیت
- الگو بودن امام
- نظر رهبری درباره ی ویژگی های مجالس عزاداری در ماه محرم
- الگوگیری از امامان
- برکات زیارت شهدا
- یک عالمه قرینه
- سلام بر امام حسن (ع)
- امام و اعطای زندگی حقیقی
- زینب نامی که خداوند متعال آن را برگزید/ 3 وظیفه مهم عقیله بنی‌هاشم
- مقام امامت بالاتر است یا نبوت؟
- امیرالمومنین » تشیع ، مکتب محبت و عشق
- سنگی که میزبان سر امام حسین(ع) شد
- صورت امام مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف چگونه است وبا چه خصوصیات فردى ظهور مى کند؟
- چرا امام حسین علیه السلام با وجود علم به شهادتش به کربلا رفت و حتی خانواده اش را با خودش ه
- محرم
- اعمال نیمه شعبان
- امامت امام رضا (ع)
- سبب دوستی و محبت علی در دلها چیست؟
- یا ضامن آهو
- آیا می دانید چرا امام رضا(ع) فرمود مولودی بابرکت‌تر از حضرت جواد(ع) نیست؟
- آزمون سخت پیش روی حجر
- رقیه که بود
- زندگی بانوی دو عالم فاطمه زهرا (س)
- مقام علمی فاطمه (س)
- امام خمینی الگوی ساده زیستی مسئولان نظام
- فاطمه (س) اسوه بانوان مومن
- فضایل امام جعفر صادق (ع)
- سیره رفتاری امام حسن عسکری (ع)
- آثار و برکات روزه در بیانات معصومین(علیهم السلام)
-
پیامبران
- آیا پیش از خلق حضرت آدم علیه السلام نیز انسانهایی می زیسته اند
- مهرورزی اهل بیت (علیهم السلام) در آیه مودت
- اعرابى و رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم
- سالروز بعثت پیامبر اعظم (ص)منادی توحید و پیام آور صلح و دوستی مبارک باد
- پیامبری به رنگ خدا
- چرا پیامبردر چهل سالگی مبعوث شد؟
- معجزه اختصاص به پیامبران ندارد!
- چرا به پیامبر گرامی (امی) می گفتند؟
- بعثت پیامبر (صلّی الله و علیه و آله و سلّم)
- شش صد پیامبر برای هدایت یک قوم!
- تفاوت پیامبر با امام
- ما میراث خوار اشتباه پدر و مادرمان نیستیم!
- راههای شناخت پیامبران
- چرا سیره پیامبر (صلی الله علیه و اله)حجت است؟
- آیا پیامبر اسلام (ص) مسموم از دنیا رفت؟
- شق القمر
- آیا تمام کلمات و سخنان پیامبر اکرم (ص) وحى بوده است یا نه؟
- پیامدهای ناگوار چشم چرانی از دیدگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)
- چرابرخی «صحّت قصة یوسف را در قرآن از محالات می دانند؟
- بعثت پیامبر (صلی الله و علیه و آله و سلم)
- سیمای پیامبراعظم (ص) در قرآن
- راز ارائه الگو
- محمد رسول الله خاتم الانبیاء
- پیامبر رحلت یا شهادت؟
- اهمیت و فضیلت صلوات بر پیامبر اعظم (ص) و حیات جاودانه
- درباره وحی الهی
- 7خدمت بزرگ رسول الله (ص) به بشریت
- ماجرای معراج پیامبر (ص) به آسمان هفتم
- بهشت آدم کدام بهشت بود؟
-
دعا
- دلایل دعا کردن
- استجابت دعا
- آداب وشرایط دعا
- ذکر "لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم"
- دعا
- آرزو: خواهش چیزى که دست‌یابى به آن محال یا دور از انتظار است
- نماز در مسیحیت
- شب نیمه شعبان هیچ دعایی رد نمی شود!
- عید سعید فطر عید طاعت و بندکی مبارک
- عرفه، رؤیایی است که به حقیقت می‌پیوندد
- فضیلت و اعمال ماه مبارک رجب
-
زندگی
- کاستی ها
- کانون آرامش زندگی به روایت قرآن
- پیام انگیزشی
- بهار فاطمی زینت بخش سال 94،سال همدلی و همزبانی ملت و دولت مبارک باد
- نوروز از دیدگاه دین مبین اسلام
- ایام دهه فجر انقلاب اسلامی مبارک باد
- چگونه به مطلوب دنیا و آخرت برسیم؟
- 5 راز برای برکت محصول!
- زندگی در عالم برزخ و قیامت چگونه است؟
- برای دنیا بی قرار، برای آخرت بی خیال !!
- آثار نظم در برنامه های دینی و دنیایی
- برای اصلاح فرد و جامعه چگونه انتقاد کنیم؟
- مواردی که نفقه واجب نیست!!
- آیا به تاخیر انداختن زمان مرگ امکان پذیر است؟
- فکرمان در مورد کسب روزی اشتباه است !!
- چگونه تفریح کنیم؟
- سه درس از یک دیوانه
- هفت نکته اساسی برای سال جدید
- بزرگترین مسئولیت ما در زندگی !!
- نوروز ، میراث فرهنگی
- فاطمیه ، نوروز و فرهنگ توانمند ایرانیان
- خانواده ام در بهشت!
- آیا می دانید ثواب صدقه دادن به فامیل نیازمند بیشتر است یا به دیگران؟
- آینده جهان از نظر اسلام
- چرا انسان همیشه باید به فکر آخرت باشد ،در حالی که دنیا و زندگی امری است که خداوند به ما عط
- چگونه به زندگی امیدوار باشیم ؟
- چرا باید در زندگی از الگو و سرمشق بهره بگیریم ؟
- از الفبای فارسی تا الفبای زندگی
- انتخاب راه درست در زندگی
- پاک ترین زندگی ، پاکیزه ترین مال
- شب چله ، شب زایش خورشید و آغاز سال نو میترایی
- فلسفه بلاها
-
شیطان
- شیطان
- چرا توبه شیطان پذیرفته نشد؟
- آیا اجنه می توانند یک انسان را بکشند؟
- چگونه بر افکار شیطانی خود پیروز شویم؟
- دامهای شیطان
- دامهای شیطان
- سوارکاری به سبک شیطان
- سخنرانی شیطان در پنج سکانس
- آیا می دانید؟؟؟
- جهاد اکبر
- آیا ابلیس اجبار می کند؟
- شیاطینی که در عید قربان باید سنگ بزنیم!
- شیطان دشمن قسم خورده انسان را بیشتر بشناسیم
- جوانان
- آخر الزمان
-
قرآن
- اعجاز قرآن و مسلمان شدن پرفسور نوویکوف
- " آداب روزه داری – احوال روزه داران "
- 4گام اساسی برای رفاقت با قرآن
- زکات در کنار نماز، نشانه جامعیت اسلام
- چگونه در محضر قرآن بنشینیم؟
- چرا قرآن کریم به زبان عربی و در عربستان نازل شد؟
- آثار گناهان
- پاسخ به شبهات قرآنی و....
- راهی برای فهم قرآن!!
- آیا هدایت قرآن برای متقین است و در این صورت آیا اشکال دور وارد نیست؟
- شب قدر
- پایان جهان از منظر قرآن
- آیا قرآن چند بار نازل شده است؟
- آیا در تفسیر قرآن کریم، دانستن شأن نزول نیز لازم است؟
- قرآن طرفدار آزادی اندیشه است
- قرآن دواست یا شفا؟
- یک هشدار جدی! این افراد هیچ گاه هدایت نمی شوند!
- هذا القرآن - ذلک القرآن
- شناسنامه سوره الرحمن
- خواص آیت الکرسی (حتما بخوانید)
- چرا قرآن به صورت تدریجی نازل شده است؟
- نخستین و مهم ترین نکته در بیان راز جاودانگی قرآن
- خط قرمزهای قرآنی
- 4آیه طلایی و نجات بخش قرآن
- فصاحت و زیبایی قرآن و سخنان معصومین (ع)
- الگوپذیری از قرآن
- عظمت و فضیلت قرآن مجید از دیدگاه پیامبر اکرم(ص)
- عامل رستگاری در قرآن
- نام های قرآن
- (وبالوالدین احسانا )
- آیا حورالعین بهشتی فقط مخصوص آقایان است یا اینکه خانم ها در بهشت از حورالعین بهشتی بهره می
- هفت سین قرآن مجید
- بهار زیبایی آفرینش
- تَزویج نُفوس در هنگامه قیامت به چه معناست ؟
- چرا فرشته ها را نمی بینیم؟
- رازهای درمانی گوش دادن به قرآن
- امید بخش‌ترین آیه
- "عشق واقعى "از نظر قرآن کریم چیست؟
- فرزندخواندگی در قانون قرآن
- چه دلیل قرآنی بر هماهنگی آیات قرآن وجود دارد؟
- تا قبل از ظهور، قیامت اتفاق نمی‌افتد
- سیر تکامل در بهشت!!
- علت انحطاط مسلمانان بعد از پیامبر اسلام(صلوات الله علیه)
- همجنس گرایی چه حکمی در قرآن دارد؟
- مقایسه ای بین معارف قرآن با تورات
- حجاب
-
آموزشی
- کلید نهایی سوالات آزمون سراسری سال 1393
- متن خداحافظی شبطان( قابل استفاده در دینی2 عوامل وموانع رشد-جایگاه بدکاران)
- نمونه سوال های امتحانی نیم سال اول - دین و زندگی4
- آزمون سراسری سال ٩۳ گروه انسانی (داخل کشور)
- ده گام اساسی در فرایند درس پژوهی
- سوالات تستی دین و زندگی سال سوم
- سوالات طلایی دین وزندگی 2نوبت دوم
- تطبیق آیات کتاب دین و زندگی (4) با اقسام توحید و شرک جهت اطلاع به داوطلبان کنکور
- نتایج توکل بر خدا ( قابل استفاده درس دینی2- اعتماد بر او)
- پرسش های امتحان های تشریحی
- نقش سیزده آبان در پایداری اسلام
- برنامه امتحانات نهایی دانش آموزان دوره پیش دانشگاهی بزرگسالان و داوطلبان آزاد
- برنامه امتحانات نهایی سال سوم متوسطه روزانه (سالی واحدی) بزرگسالان و داوطلبان آزاد
- ارزشیابی و 96 نکته مهم درباره ارزشیابی
- نکته های آموزشی درس دین زندگی4
- نمودار نکات دروس دین و زندگی پیش دانشگاهی
- 80 نکته‌ی درس و دین زندگی ویژه جمع بندی کنکور
- آزمون سراسری سال ٩۳ گروه انسانی (خارج کشور)
- فلسفه نذری دادن در ایام محرم چیست؟
- تست های طبقه بندی شده موضوعی دینی2
- آرشیو کامل امتحانات نهایی پیش دانشگاهی ، درس معارف اسلامی
- جزوه خلاصه دین و زدگی3
- سوال های دین و زندگی 3 با پاسخ
- خلاصه دین و زندگی 4
- جزوه آموزشی جامع دین و زندگی 3
- تست های طبقه بندی - درس دین و زندگی - درس های ۴ و5
- تست های طبقه بندی - درس دین و زندگی- درس های ۷ و 8
- تست های طبقه بندی - درس دین و زندگی - درس9
- اسلاید طراحی سوالات جهت استفاده همکاران گرامی
- راهکارهایی برای تمرکز حواس در هنگام مطالعه
- نمونه سوالات دین و زندگی4
- نمونه سوال های امتحانی نیم سال اول - دین و زندگی4
- کلید تصحیح و پاسخ تشریحی امتحان های نهایی سوم دبیرستان سال ٩۴
- سوال ها و پاسخ تشریحی درس دین و زندگی3 در امتحان های نهایی
- قرآن و تعلیمات دینی(۳)دین و زندگی و اصول عقاید۲
- نمونه سوالات کنکور
- تبریک
- پرسش های تشریحی حل شده ویژه ی دانش آموزان سال سوم دبیرستان به تفکیک دروس مختلف
- کاربرد ایمان
- کلینیک مجازی پرسش و پاسخ
- تست های طبقه بندی شده موضوعی
- نمونه سوالات دین زندگی پایه دهم
- طرح درس
- بارم بندی
- بانک سوالات مفهومی
- بانک سوالات تستی کنکور
- پاسخ به شبهات
- تست های طبقه بندی شده موضوعی
- نمونه سوالات دین زندگی پایه دهم
- معناى قضا و قدر چیست؟
- چگونگی برنامه‌ریزی و مطالعه در ایام عید
- مصاحبه با نفرات برتر کنکور
- روش‌های مختلف خلاصه نویسی
- آزمون تفسیر آنلاین
- نکات قابل توجه برای آمادگی در آزمون‌های تستی
- انواع استرس کنکور
- نمونه سوالات دین زندگی پایه دهم
- نمونه سوالات دین و زندگی پایه دهم
- دوازدهمین جشنواره الگوهای برتر تدریس (دوره متوسطه نظری)
- نکته های آموزشی دین و زندگی ۴
- دوازدهمین جشنواره الگوهای برتر تدریس (دوره متوسطه نظری)
- روش تدریس قرآن
- درسی
- آزمون آنلاین دین وزندگی(3)
- آزمون آنلاین دین و زندگی ۲(دوم دبیرستان)
- کلید تصحیح و پاسخ تشریحی امتحان های نهایی سوم دبیرستان سال95
- تستهای طبقه بندی شده دین و زندگی 2 درس 11تا16
- دعای«اللهمّ کن لولیّک» دعای سلامتی است نه دعای فرج
- نمونه سؤالات دین و زندگی پایه دهم شش درس اول
- فعالیت های انجام شده توسط دانش آموزان پایه دهم مربوط یه فعالیت پیشنهاد درس دوم دین و زندگی
- تحقیق انجام شده توسط دانش آموزان پایه دهم انسانی
- بارم بندی کتاب دین و زندگی دهم تجربی و انسانی
- بانک سوالات دین وزندگی دهم
- طرح درس سالانه دین و زندگی دهم تجربی - ریاضی
- طرح درس سالانه دین و زندگی دهم انسانی ،سوم و پیش دانشگاهی
- فایل راهنمای معلم کتاب دین و زندگی پایه دهم و بودجه بندی دین و زندگی دهم و سوم و پیش دان
- سه گام اساسی برای استفاده از روح و حقیقت نماز
- پرسش هایِ امتحاناتِ نهایی دین و زندگی (4)
- دفترچه راهنمای انتخاب رشته های تحصیلی آزمون سراسری 1393
- دریافت سوال و راهنمای تصحیح امتحان نهایی اصول عقاید(۲) سال سوم رشته علوم ومعارف اسلامی - ش
- برنامه امتحانات نهایی
- پاسخگویی به سوالات دانش آموزان در مورد دین و نماز
- دانلود پاورپوینت در زمینه موفقیت
- چه قسمت‌هایی از محل وضو باید خشک باشد؟
- احکام بازی و تفریح با شطرنج و پاسور
- دریافت سوال و راهنمای تصحیح امتحان نهایی قرآن و تعلیمات دینی(۳)دین و زندگی-شهریور ۹۳
- دریافت سوال و راهنمای تصحیح امتحان نهایی معارف اسلامی- دین و زندگی دوره‌ی پیش دانشگاهی بزر
- مقالات صوتی
- دریافت سوال و راهنمای تصحیح امتحان نهایی اصول عقاید دوره‌ی پیش دانشگاهی علوم و معارف اسلام
- سوال وراهنمای تصحیح امتحان نهایی درس فقه واصول دوره‌ی پیش دانشگاهی علوم و معارف اسلامی
- سوال و راهنمای تصحیح امتحان نهایی فلسفه و منطق سوم ادبیات - شهریور ۹۳
- تبریک سال تحصیلی جدید
- تنها بی نیاز مطلق در عالم
- "صراط مستقیم "دقیقا چیست!؟
- اقسام توحید
- توضیح برخی اصطلاحات درس دین وزندگی سال دوم
- لوح فشرده آموزش قرائت آیات دین و زندگی2
- راه اندازی و پشتیبانی کلینیک مجازی پرسش و پاسخ سؤالات دروس فلسفه و منطق
- 100سوال تشریحی دین و زندگی 1
- پیام آیات درس دین و زندگی سال اوّل دبیرستان ( 1391 )
- کلید اولیه سوالات آزمون سراسری سال 93
- مرجع پاورپوینت
- معرفی وبلاگ آموزشی و درسی
- بانک سؤالات تستی درس دین و زندگی
- اصول کنکوری در درس دین و زندگی
- آموزش تصویری توضیح المسائل
- پیام آیات و تفسیر آیات دین و زندگی 1و2و3و4 +خلاصه دروس و......
- لوح فشرده آموزش قرائت آیات و روش تدریس دین و زندگی 1
- روش مطالعه ی دین و زندگی برای کنکور
- سوالات امتحان نهایی دین و زندگی (3) به تفکیک دروس با ویرایش جدید
- دانلود ترتیل(قرائت) و تلاوت آیات کتاب دین و زندگی 1
- دانلود کتاب های دین وزندکی(1-2-3-4)
- دانلودنمونه هایی از پاورپوینت های درس دین و زندگی 1
- اندیشه و تحقیق دینی 3 چاپ 1391
- ترجمه منظوم آیات دینی 3
- سخنی درباره ی شادی و غم در غیر انسان
- برنامه ی عملیاتی گروه آموزشی دین و زندگی سال تحصیبلی 94-93
- سوال وراهنمای تصحیح امتحان نهایی درس فقه واصول دوره‌ی پیش دانشگاهی علوم و معارف اسلامی د
- دانلود آیات و سوالات
- پاسخ سوالات کتاب فلسفه سال سومَ چاپ جدید
- پاسخنامه کتاب فلسفه سوم انسانی چاپ 1393
- استحباب زیارت اربعین در روایات و گزارش‌های تاریخی
- توحید در عبادت و توسل
- نرم افزارهای قرآنی دین و زندگی
- دانلودفایل های صوتی آموزش دین و زندگی دوم دبیرستان ویژه کنکوری ها
- دانلود نکات مهم و نمونه تست دین و زندگی 2
- تست های طبقه بندی - درس دین و زندگی ۳- درس های ۱ تا ۵
- جزوه سوالات نهایی دین زندگی چهارم دبیرستان
- سؤالات نهایی دین و زندگی (3) به تفکیک دروس به روز شده تا شهریور 93
- سوالات طبقه بندی شده دین و زندگی پیش دانشگاهی تا شهریور93
- دریافت سوال و راهنمای تصحیح امتحان نهایی قرآن و تعلیمات دینی(3)دین و زندگی (و اصول عقاید2
- سوال و راهنمای تصحیح امتحان نهایی معارف اسلامی- دین و زندگی دوره‌ی پیش دانشگاهی بزرگسالان
- سوال و راهنمای تصحیح امتحان نهایی اصول عقاید دوره‌ی پیش دانشگاهی علوم و معارف اسلامی- دی
- سوال و راهنمای تصحیح امتحان نهایی فلسفه و منطق سوم ادبیات - دی ماه 93
- تست های طبقه بندی - درس دین و زندگی پیش دانشگاهی- درس های ۱ تا ۳
- پدر امت پیامبر است؟آیه "ما کان ابا احد من رجالکم"با حدیث نبوی"انا و علی ابو
- نمونه سوالات تشریحی درس دین و زندگی پیش دانشگاهی
- جواب اندیشه تحقیق اول دبیرستان و سوم دبیرستان
- سوالات دین و زندگی 2
- ارتباط الکترونیکی با گروه الهیات استان
- نمونه سوالات مفهومی و تشریحی از دین وزندگی ( 1)
- معناى (عزت ) و مفاد آیه: (من کان یرید العزة فلله العزة جمیعا)
- نمونه طرح درس دین و زندگی
- اصول تست زنی در کنکور و 295 نکته ی دین و زندگی کنکور
- جزوه جمع بندی دین و زندگی
- سوالات چند گزینه ای دین و زندگی سال اول
- بدون شرح
- بارم بندی جدید دین و زندگی 93-92
- راهنمای تدریس معلم
- چگونه دین و زندگی کنکور را مطالعه کنیم؟
- روش مطالعه درس به درس دین و زندگی پیش دانشگاهی1
- از آیات قرآن تا آیات طبیعت
- چگونه خودمان را برای درس دین و زندگی کنکور آماده کنیم؟
- بایدها و نبایدهای شب کنکور
- مذهبی
-
مناسبتها
- هفته بسیج مبارک
- شعار سال
- تسلیت شهادت جانگداز امیر مومنان علی(ع)
- میلاد مبارک
- حلول ماه رمضان بر شما مبارک
- بدون شرح
- تبریک عید
- عید مبعث مبارک باد
- ماه رجب
- ماه رجب
- یا مقلب القلوب و الابصار.....
- اربعین حسینی تسلیت باد
- تسلیت
- مسلمانان عیدتان مبارک
- میلاد مبارک
- 17ربیع الاول، میلاد دو نور مقدس
- انا انزلناه فی لیله القدر
- سالروز شهادت ام ابیها حضرت فاطمه (س) تسلیت باد
- میلاد پیامبر اکرم (ص) و امام جعفرصادق (ع)مبارکباد
- ایام شهادت پیامبر اکرم ( ص ) , امام حسن مجتبی ( ع ) و امام رضا ( ع ) تسلیت باد .
- عید مبارک
.jpg)
-
دانلود Adobe Photoshop
v18.1.1.252 -
دانلود Windows 8.1
June 2017 96/4/2 -
دانلود IDM
6.28 Build 17 96/5/15 -
دانلود Telegram
1.1.19 -
دانلود Google Chorme
60.0.3112
-
بایدها و نبایدهای شب کنکور
۱۳ تیر ۱۳۹۶ ساعت ۱۰:۵۱ -
عید مبارک
۰۴ تیر ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۱۶ -
تسلیت شهادت جانگداز امیر مومنان علی(ع)
۲۷ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۱۹ -
میلاد مبارک
۱۸ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۰۸ -
حلول ماه رمضان بر شما مبارک
۰۷ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۰۹
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است. چاپگرها و متون بلکه روزنامه و مجله در ستون و سطرآنچنان که لازم است و برای شرایط فعلی تکنولوژی مورد نیاز و کاربردهای متنوع با هدف بهبود ابزارهای کاربردی می باشد.
نظرات
ارسال نظر