چگونه در نماز حضور قلب داشته باشیم ؟

نوشته شده توسط:فاطمه سادات مزاری مقدم | ۱ دیدگاه

چگونه در نماز حضور قلب داشته باشیم ؟

هوای نفس را چطور از خود دور کنیم و بر نفس خود غلبه کنم ؟

برای کسب حضور قلب در نماز بایستی به نکات ذیل توجه کرد:

چگونه در نماز حضور قلب داشته باشیم ؟

هوای نفس را چطور از خود دور کنیم و بر نفس خود غلبه کنم ؟

برای کسب حضور قلب در نماز بایستی به نکات ذیل توجه کرد:

1- دوری از گناه که موجب نزدیکی به خداوند متعال میشود.

2- دوری از عوامل غفلت زا مانند:شنیدن یا گفتن سخنان لغو ، شنیدن آهنگ های بیهوده ،دیدن فیلم های بدون محتوا و پوچ ،و ...

3- از بین بردن حب دنیا که موجب اشتغالات قلبی می شود و نبودش قلب را آرام میسازد.

4- توجه به حق تعالی در حین اعمال روزانه .

5- انجام مقدمات نماز :

الف: قبل از نماز وقتی را اختصاص دهد تا آمادگی حاصل کند.

ب: به دستشویی برود .

ج: در هنگام وضو سعی کند دعاهای وضو را (هرچند به فارسی) با توجه بخواند.

د: قبل از نماز در سجاده خود بنشیند و منتظر وقت نماز باشد.

ه: اگر در منزل نماز میخواند جایگاهی را برای نماز اختصاص دهد که چند ویژگی داشته باشد،1- پاک و تمیز باشد،2- ظواهر دنیایی روبرویش نباشد.

و: سعی کند لباس تمیزی را برای نماز بپوشد.

ز: در مکان آرامی قرار بگیرد.

ح: برای مومنینی که نسبت به آنها کینه یا حسادت دارد، دعا کند.

ط: چند صلوات هدیه به اهل بیت _ علیهم السلام- بفرستد.

6- در آغاز نماز توجه داشته باشد که در مقابل چه کسی ایستاده است!

7- در طول نماز به کلمات نماز توجه کند.(1) برگرفته از کتب آداب الصلاه ، سر الصلاه / مرحوم امام خمینی(ره)

اما برای غلبه بر هوای نفس بایستی :

1- کانال های ورودی و خروجی قلب را کنترل کنید که عبارتند از: چشم و گوش وزبان

2- هر چه را هوای نفستان امر کرد بر خلافش انجام دهید.

3- واجباتتان را به موقع انجام دهید.

4- برخی مستحبات را سعی کنید هر روز انجام دهید ،مثل: تلاوت قرآن با معنا ،گفتن تسبیحات حضرت زهرا - سلام الله علیها- در طول روز با حضور قلب ، ارتباط با آقا امام زمان بوسیله زیارت آل یاسین یا دعای عهد یا ...

5- احترام ویژه به پدر و مادر و طلب دعا از آنها برای کسب فضایل اخلاقی و دوری از رذایل .

6- دوری از محیط های آلوده و دوست های ناباب.

7- رفتن به مسجد برای اقامه نماز جماعت.

8- رفاقت با کسانی که دیدن آنها شما را به یاد خدا و آخرت بیندازد.

9- یاد آوری مرگ که نابود کننده لذات است.

10- رفتن به قبرستان هفته ای یک بار و توجه به این که باید خود را برای اینجا آماده کنیم.(1)

 (1)- برگرفته از کتاب جهاد با نفس وسایل الشیعه

امام صادق علیه السلام می فرماید: کسى که نمازهاى واجب را در اول وقت ادا کند و حدود آنها را حفظ نماید، فرشته آن را سپید و پاکیزه به آسمان می برد. آن نماز می گوید: خدا تو را حفظ کند همان گونه که مرا حفظ کردی، مرا به ملکى بزرگوار سپردى. و کسى که نمازها را بى سبب به تأخیر اندازد و حدود آنها را حفظ نکند، فرشته نماز او را سیاه و تاریک به آسمان می برد در حالى که نماز با صداى بلند و به نماز گزار می گوید: مرا ضایع کردى، خداى تو را ضایع کند آنچنانکه مرا ضایع کردى؛ و خدا تو را رعایت نکند آنچنانکه تو مرا رعایت نکردى. «وسائل الشیعه، ج 3، ص 90، کتاب الصلوه، ابواب المواقیت ، باب 3، حدیث 17»

نکته: از این روایت می فهمیم که نماز را ملائکة اللَّه به سوى آسمان بالا می برند یا با صورت پاکیزه سفید. و آن وقتى است که نماز را در اوّل وقت به جا آورد و آداب آن را رعایت کند و در این صورت به نمازگزار دعاى خیر می کند. و یا با صورت تاریک سیاه بالا می برند و آن در وقتى است که آن را بى ‏عذر تأخیر اندازد و حدود آن را برپا نکند؛ و در این صورت او را نفرین می کند. و این حدیث علاوه بر آنکه دلالت می کند که نماز یک صورت پنهان دارد همچنین دلالت می کند بر اینکه نماز زنده و جاندار است.

« با استفاده از کتاب آداب الصلاة امام خمینی رحمة الله علیه »

آیت الله بهجت رحمه الله علیه:

• ترک معصیت در اعتقادات و عملیات و نماز اول وقت، کافی و وافی است برای وصول به مقامات عالیه. (یکی از عوامل حضور قلب، اول وقت خواندن است که در آن سرّ عظیمی است).

• حضور قلب این است که تمام 24 ساعت شبانه روز باید حواس (بینایی، شنوایی و ....) خود را کنترل کنیم.

• در اول نماز توسل جدی و حقیقی به امام زمان عجل الله تعالی فرجه داشته باشید. مثلا قبل از تکبیره الاحرام بگویید «یا بقیه الله» و به آن حضرت ایمان و اطمینان راسخ داشته باشید.

• زمانی که در نماز توجه داشتید، از روی اختیار توجه خود را از دست ندهید. با مداومت اینکار، ان شاءالله تمرکز فکری در نماز حاصل خواهد شد.

آیت الله جوادی آملی حفظه الله:

• حضور قلب چند دقیقه ای در نماز، عصاره و خلاصه حفظ حضور قلب در محضر خدا در تمام ساعات زندگی است. کسی که هر لحظه خود را در محضر خداوند می بیند، با حضور قلب کامل به نماز می ایستد.

• محراب یعنی محل نبرد و نمازگزار، مجاهد الهی در طرد جنگجویی مهاجم و دفع و اسیر ساختن اوست (چون شیطان می خواهد بر نمازگزار چیره شود و او را ریشه کن سازد). در مقابل این دشمن اسلحه ای جز خواری و بندگی در پیشگاه خداوند نیست که به صورت گریه ظاهر می شود «و سلاحه البکاء».

• امام صادق علیه السلام: «هیچ چیز گرانبهاتر از یقین نیست». یقین، اثر مهم عبادت و بندگی است. خداوند می فرماید: «واعبد ربک حتی یأتیک الیقین». این سرّ همه عبادات است.

• واقعه و رخداد مرگ به گونه ای است که انسان، علوم و خوانده هایش را فراموش می کند. از عالمی به عالم دیگر سفر می کند. همین هول تغییر ناگهانی، حافظه اش را پاک می کند. یادش نیست خدا و پیغمبر و دینش چیست. به همین دلیل گفته اند زیاد یاد خداوند باشید تا با مرگ از یاد نرود.

شیخ زین‌الدین بن علی بن احمد عاملی جبعی، معروف به شهید ثانی

• شخص ضعیف حتما در نماز دچار پراکندگی فکر خواهد شد. درمان قطعی این پراکندگی، خواندن نماز در اتاقی تاریک است یا نزد دیواری که گستردگی دید را کم کند و از نماز خواندن در جاهای شلوغ و فرش پر نقش و رنگارنگ و ... دوری کند.

• روی ظاهر به قبله نمودن، مثال و نمونه ای از آن است که بدن، قلب را پیروی کند. (یعنی توجه قلب به سمت خدا باشد)

• قبل از نماز قدری به عظمت خداوند، آخرت، سختی های قیامت و .... فکر کند. اگر باز هم اندیشه ها و خاطره ها در نماز به سراغت آمد، بایستی در زندگی به همان افکار و خاطره ها فکر کنی و دنبال ریشه کن کردن اصل آنها باشی زیرا در هر صورت چنین افکاری شیطانی است که تو را از یاد خداوند بی نصیب نموده است.

• پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «از خداوند حیا کن همچنان که از مردی صالح از کسانت حیا می کنی.»

فرض کن در مقابل عارفی بزرگ از اولیاء الله به نماز ایستاده ای و او می خواهد تو را به صلاح و ایمان بشناسد. چگونه ترس و خضوع و خشوع وجودت را می گیرد؟ خودت را سرزنش کن و بگو ای نفس مدعی پرستش خدا، آیا شرم نداری از خداوند که از بنده ای از بندگان خدا چنین حیا و توجه داری، اما در برابر خداوند غافلی.

حضور قلب تو در حال قیام باید مداوم باشد که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «همانا خداوند روی به سوی بنده دارد تا هنگامیکه بنده از خدای روی بر نگرداند.»

اگر توجه به غیر خداوند در نماز پیدا شد، خویشتن را به زشتی بی توجهی مناجات کننده با خداوند و اینکه خداوند بر نمازگزار آگاه است و او را می بیند یادآوری کن تا دل بیدار شود.

شهید سید عبدالحسین دستغیب رحمه الله علیه:

• پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «نماز بخوان نماز شخصی که وداع می کند (آخرین نمازش می باشد). وقتی شروع به نماز میکنی بگو: این آخرین نماز من در دنیاست و چنین می باشد مثل اینکه بهشت در برابرت و آتش زیر پایت و عزرائیل پشت سرت و پیغمبران در سمت راستت و ملائکه در سمت چپ هستند و پروردگارت از بالای سرت بر حالت آگاه است. پس نگاه کن در برابر که ایستاده ای؟ و با کی مناجات می کنی؟ و کی به تو می نگرد؟»

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «وقت هر نمازی که فرا می رسد فرشته ای به مردم می گوید: ای مردم، برخیزید آن آتشهایی که پشت سر خود روشن کرده اید را با نماز خاموش کنید.»

• در رفع موانع حضور قلب، در بحث موانع حضور قلب خارجی باید چشم و گوش را کنترل کرد. نمازگزار در حال قیام، نظرش به محل سجده اش و در حال رکوع، نگاهش به میان دو قدمش و در حال سجده، چشمش به طرف بینی و در حال تشهد، به دامنش بنگرد. در صورتیکه از حال خودش آگاه است که اگر چشم بر هم گذارد از جهت حضور قلب نافعتر است اینکار را بکند زیرا اگرچه مکروه است لکن در صورتیکه برای تحصیل توجه و حضور قلب نافع باشد، البته مقدم است. بعضی بزرگان مکان نماز خود را تاریک و کوچک انتخاب می کردند.

• باید هر کس به مقدار توانایی اش سعی نماید موانع ظاهری و باطنی حضور قلب را برطرف نماید و اگر همت خودش را در این مطلب قرار داد، خدای تعالی نیز او را یاری می فرماید و موفقش خواهد داشت و ابواب رحمتش را بر او مفتوح خواهد نمود.

  • Anita

    Anita

    • ۱۳۹۶/۰۶/۱۶ - ۰۳:۰۲:۲۸

    Thanks for the marvelous posting! I certainly enjoyed reading it, you can be a great author.I will be sure to bookmark your blog and will eventually
    come back sometime soon. I want to encourage yourself to continue your great work,
    have a nice weekend!